Thị trường dầu thô là một trong những thị trường hàng hóa lớn nhất thế giới. Nếu muốn tham gia đầu tư, các nhà giao dịch cần phải nắm bắt nhiều kiến thức kỹ năng. Trong đó, bước đầu tiên quan trọng là làm chủ kho từ vựng, các thuật ngữ chuyên biệt trong giao dịch dầu.
Tại sao các trader cần hiểu rõ các thuật ngữ giao dịch dầu?
Là một thị trường với khối lượng giao dịch khổng lồ, giá dầu liên tục biến động theo từng giờ từng phút dựa trên nhiều yếu tố như cung cầu, thời tiết, chính trị.
Chỉ cần một thông tin nhỏ cũng có thể tác động mạnh đến giá. Do đó, để nắm bắt nhanh các cơ hội, giảm thiểu rủi ro, nhà đầu tư cần phải hiểu sâu sắc mọi diễn biến thông qua các thuật ngữ.
Ngoài ra, các thuật ngữ còn giúp bạn tiếp cận nhanh các công cụ, phương pháp phân tích kỹ thuật độc đáo trên thị trường này. Nhờ đó, bạn hoàn toàn có thể tự tin hơn trong việc ra quyết định đầu tư và nâng cao khả năng sinh lời.
⇒ Đừng bỏ lỡ cơ hội đầu tư dầu thô chỉ với 50 usd tại sàn giao dịch tài chính uy tín hàng đầu thế giới tại đây
Các thuật ngữ cơ bản trong giao dịch dầu
Dầu thô (crude oil)
Dầu thô hay còn gọi là dầu mỏ là chất lỏng đặc, nhớt, có màu từ vàng nhạt đến đen kịt.
Đây chính là nguồn tài nguyên hydrocacbon quý giá được hình thành tự nhiên từ hàng triệu tỷ tế bào vi sinh vật, thực vật và động vật phân hủy dưới lòng đất hàng triệu năm.
Dầu thô sau khi khai thác được tinh lọc và chế biến thành xăng, dầu diesel, dầu hỏa, dầu nhờn. Cùng nhiều sản phẩm hóa dầu thiết yếu khác cung cấp năng lượng cho xã hội.
Bbl (barrel)
Là đơn vị đo lường lượng dầu, tương đương với 159 lít dầu. Đây là đơn vị phổ biến để tính lượng dầu được sản xuất, tiêu thụ hàng ngày.
Dầu WTI (West Texas Intermediate)
Đây là một trong hai loại dầu thô quan trọng nhất thế giới, cùng với Brent. Đây là dầu thô nhẹ, ngọt, chất lượng cao được khai thác từ các mỏ dầu ở Tây Texas và Oklahoma, Mỹ.
So với Brent, WTI nhẹ và ngọt hơn nên chất lượng tốt hơn. Chính điều này khiến giá WTI truyền thống cao hơn 1-2 USD/thùng so với Brent.
WTI đóng vai trò quan trọng trong cung cấp năng lượng và là hợp đồng tương lai được giao dịch nhiều nhất thế giới.
Dầu Brent (Brent Crude)
Dầu Brent là dầu thô được khai thác từ các giếng dầu ngoài khơi biển Bắc, chủ yếu thuộc Anh. Đây là một trong hai loại dầu thô quan trọng nhất thế giới cùng với WTI.
Brent với đặc tính nặng và chua hơn do đó chất lượng thấp nên giá không cao so với WTI. Dầu Brent là chuẩn mực giao dịch ở châu Á và châu Âu.
OPEC (Organization of the Petroleum Exporting Countries)
Là Tổ chức các nước xuất khẩu Dầu mỏ thế giới, được ra đời vào năm 1960. Trong đó bao gồm 13 quốc gia sản xuất và xuất khẩu dầu lớn nhất thế giới. Các thành viên chiếm gần 50% sản lượng và 2/3 trữ lượng dầu tự nhiên toàn cầu.
Mục tiêu của OPEC là điều phối sản lượng khai thác và chính sách xuất khẩu giữa các nước thành viên để giữ ổn định giá dầu. Đảm bảo nguồn cung cho thị trường trên toàn quốc tế.
Giao ngay (spot trading)
Giao ngay (spot trading) dầu thô là hoạt động mua bán dầu với thời gian giao hàng gần ngay lập tức, thường trong vòng 1-2 ngày kể từ khi ký kết hợp đồng.
Giá giao ngay phụ thuộc hoàn toàn vào cung cầu thị trường tại thời điểm giao dịch. Đây là phương thức mua bán phổ biến trên thị trường OTC giữa các tổ chức tài chính, ngân hàng đầu tư, công ty năng lượng và các nhà sản xuất, tiêu thụ dầu.
Quỹ ETF (Exchange-traded fund) dầu thô
Quỹ ETF dầu thô là quỹ đầu tư được niêm yết và giao dịch trên sàn chứng khoán giống như cổ phiếu.
Quỹ này nhằm mô phỏng sự biến động của giá dầu thô thông qua danh mục đầu tư vào các hợp đồng dầu tương lai.
Một số Quỹ ETF dầu phổ biến hiện nay gồm USO, OIL, UCO. Nhà đầu tư có thể mua bán Quỹ ETF để gián tiếp đầu tư vào dầu mà không cần nắm giữ tài sản vật chất.
Quyền chọn (options) dầu thô
Quyền chọn (options) dầu thô là hợp đồng tài chính cho phép mua/bán quyền được mua/bán một lượng dầu thô xác định ở một giá nhất định trước một thời gian nhất định.
Người mua quyền chọn không bắt buộc phải thực hiện giao dịch nếu không có lợi, nhưng được hưởng toàn bộ lợi nhuận nếu giá dầu thay đổi có lợi.
Quyền chọn dầu được giao dịch rộng rãi trên các sàn giao dịch điện tử như một chiến lược đầu tư đòn bẩy cao.
Giao dịch CFD dầu thô
Giao dịch CFD dầu thô là hình thức đầu tư dựa vào giá dầu thô thông qua các hợp đồng chênh lệch (CFD) thay vì mua bán trực tiếp dầu thô vật chất.
Nhà đầu tư có thể mở vị thế mua hoặc bán CFD dầu dựa trên dự đoán giá lên xuống để hưởng lợi nhuận hoặc lỗ từ chênh lệch giá khi đóng vị thế mà không cần giao dịch và vận chuyển dầu thô thực tế.
Đỉnh dầu (Peak Oil)
Đỉnh dầu (Peak Oil) là thời điểm mà sản lượng khai thác dầu thô toàn cầu đạt cực đại trước khi bắt đầu suy giảm dần do cạn kiệt trữ lượng.
Theo các nhà khoa học, Trái Đất có khoảng 2 nghìn tỷ thùng dầu có thể khai thác. Khi đã khai thác hơn nửa lượng dự trữ này, sản lượng sẽ lên tới đỉnh điểm rồi bắt đầu giảm sau đó.
Hiện tại, ngày Đỉnh dầu được dự báo sẽ rơi vào khoảng năm 2030-2040.
Crack spread
Crack spread dầu là hiệu số giữa giá bán sản phẩm dầu tinh chế và giá dầu thô. Đây là một chỉ số quan trọng phản ánh triển vọng lợi nhuận của ngành tinh chế dầu.
Khi crack spread ở mức cao, hoạt động lọc dầu sẽ sinh lời nhiều hơn. Ngược lại khi crack spread thấp hoặc âm, nhà máy lọc dầu có thể lỗ do giá bán xăng dầu thấp hơn giá dầu thô đầu vào.
Các nhà kinh doanh và đầu tư theo dõi sát crack spread để điều chỉnh danh mục đầu tư hiệu quả.
API
API – Viện Dầu khí Mỹ là một hiệp hội thương mại của các công ty dầu khí và công nghiệp liên quan của Hoa Kỳ. Tổ chức này chịu trách nhiệm thiết lập các tiêu chuẩn hoạt động và báo cáo thông tin thống kê quan trọng liên quan đến ngành công nghiệp dầu khí Mỹ.
Báo cáo EIA
Báo cáo EIA là báo cáo do Cơ quan Quản lý Thông tin Năng lượng Hoa Kỳ (EIA) công bố hàng tuần về tình hình cung cầu, sản xuất, nhập khẩu, xuất khẩu và trữ lượng dầu thô của Hoa Kỳ.
Để dự đoán xu hướng thị trường dầu, nhà đầu tư và kinh doanh phải thường xuyên theo dõi và phân tích báo cáo EIA.
Báo cáo Baker Hughes
Báo cáo Baker Hughes là báo cáo tuần do công ty Dịch vụ Trường phái Hoa Kỳ Baker Hughes công bố hàng tuần về số lượng các công trình khoan dầu đang hoạt động tại Hoa Kỳ.
Đây là một trong những chỉ số quan trọng phản ánh triển vọng cung cầu dầu của Mỹ trong tương lai. Khi số giàn khoan tăng, nghĩa là các nhà sản xuất đầu tư nhiều hơn, dẫn tới tăng nguồn cung trong tương lai.
Contango and Backwardation
Contango là tình trạng giá hợp đồng dầu giao sau (ví dụ 1 năm sau) cao hơn giá hợp đồng dầu giao ngay (spot). Điều này phản ánh kỳ vọng giá dầu sẽ tăng trong tương lai. Còn Backwardation là trường hợp ngược lại.
Hiện tượng contango và backwardation ảnh hưởng đến quyết định đầu tư của các nhà giao dịch dầu. Họ sẽ căn cứ vào đó để mua bán hợp đồng dầu kỳ hạn phù hợp nhằm tối đa hóa lợi nhuận.
Báo cáo COT
Báo cáo COT (Commitments of Traders) hay CFTC (Chứng khoán và Hợp đồng Tương lai Hoa Kỳ) là báo cáo được công bố hàng tuần về các vị thế mở của các thương nhân/nhà đầu tư khác nhau trong thị trường tương lai hàng hóa.
Thông qua COT/CFTC, nhà đầu tư có thể phân tích tâm lý và hướng đầu tư của các nhóm thương nhân để đưa ra quyết định giao dịch dầu thô.
Một số thuật ngữ về các loại hợp đồng dầu thô phổ biến
UKOilSpot: Là hợp đồng tương lai của dầu thô Brent dạng giao ngay (spot). Đây là loại hợp đồng cho phép mua bán dầu Brent với thời gian giao hàng gần như tức thì.
UKOil: Là hợp đồng tương lai của dầu thô Brent. Đây là loại dầu được khai thác từ Biển Bắc và là chuẩn giao dịch chính ở châu Âu.
USOilSpot: Đây là phiên giao ngay của hợp đồng tương lai dầu thô WTI. Nó cho phép giao dịch dầu WTI với thời gian giao hàng gấp.
USOil: Hợp đồng tương lai chuẩn về dầu thô WTI ngọt nhẹ. Đây là loại dầu nhẹ, chất lượng cao được sản xuất tại Texas và Oklahoma.
Thuật ngữ về chiến lược giao dịch dầu
Chiến lược Hedging
Hedging là chiến lược quản trị rủi ro giá hàng hóa được các công ty dầu mỏ sử dụng phổ biến. Theo đó, các công ty thường mở vị thế phòng ngừa trong thị trường hàng hóa tương lai.
Nếu giá dầu giảm, dù có lỗ cho hoạt động kinh doanh cơ bản nhưng vẫn có lãi từ vị thế phòng ngừa và ngược lại. Điều này giúp ổn định lợi nhuận, giảm thiểu tác động của giá dầu biến động.
Chiến lược Scalping
Đây là chiến lược mở và đóng các vị thế mua/bán dầu thô trong ngày với mục đích hưởng lợi nhuận nhỏ từ sự biến động giá nhỏ trong thị trường.
Nhà đầu tư sẽ mở và đóng vị thế nhanh chóng, chỉ trong vài phút hoặc giây để hưởng lợi từ dao động giá nhỏ của dầu. Có thể lặp lại nhiều lần trong ngày để tích lũy doanh thu.
Swing trading/Position trading
Trong giao dịch dầu thô, Swing trading là chiến lược nắm giữ các vị thế mua hoặc bán trong vòng vài ngày đến vài tuần, nhằm mục đích hưởng lợi từ các xu hướng giá lớn hơn.
Thay vì giao dịch hàng ngày, nhà đầu tư sẽ phân tích để xác định các xu hướng trung và dài hạn của giá dầu rồi mở vị thế phù hợp. Bạn có thể giữ lâu hơn nếu xu hướng vẫn còn hiệu lực.
Position trading cũng tương tự như Swing trading nhưng nhà đầu tư sẽ nắm giữ các vị thế trong thời gian dài hơn, kéo dài từ vài tuần tháng đến vài tháng.
Trên đây là tất tần tật về các thuật ngữ trong giao dịch dầu trên thị trường tài chính. Hy vọng nội dung bài viết sẽ mang đến những kiến thức hữu ích cho các trader.